SÖZLÜK

A

Ampir

Fransa’da Napolyon döneminde ortaya çıkan, 1800-1830 yılları arasında etkin olan bir tür neoklasik üslup. Ampir üslup Osmanlı İmparatorluğu’na Sultan Mahmud döneminde girmiştir.


Art Nouveau

Doğal form ve strüktürlerden esinlenerek kıvrımlı doğal hatların kullanıldığı Art Nouveau 19.yy sonlarında ortaya çıkmış mimari, mobilya, tekstil, mücevher, gümüş, aydınlatma gibi geniş bir dekoratif yelpazede kullanılmıştır. Almanya’da Jugendstil, İspanya’da mimar Antoni Gaudi ile özdeşleşen Modernizm akımı Art Nouveau’nun Avrupa’daki diğer ifade buluş şekilleridir.


Aplik

Duvara asılan bir tür aydınlatma elemanı (duvar apliği)


Art Deco

Cesur geometrik hatların yer aldığı 1920 ve 1930'larda popülerleşmiş stil 


B

Bakara

Bakara kristali adını Fransa’nın cam imalatıyla ünlü Baccarat bölgesinden alır. Salonantik.com’da geçen anlamıyla bakara avize ya da obje Fransız yapımı cam kristalinin kullanıldığı ürünleri temsil etmektedir.

 

 


Barok

16.yy sonlarında ortaya çıkan Rönesans’ın sert çizgilerine karşıt kıvrımlı organik formların hakim olduğu, mimaride olduğu kadar resim, müzik ve edebiyat alanında da kendine yer edinmiş bir üsluptur. Paris’teki Versay Sarayı, Viyana’daki Schönbrunn Sarayı barok mimarisinin önemli temsilcilerindendir.

 

 


Bohem

Bohem cam veya bohem kristali döneminin Avusturya-Macaristan imparatorluğu coğrafyasında bulunan şimdiki Çek Cumhuriyetin’deki Bohemya ve Silesya bölgesinde üretimi yapılan dekoratif cam ürünlerini temsil eder.

 

 


Boulle (bul)

17.yy’da Louis XIV dönemi’nin ünlü Fransız mobilyacısı Andre Charles Boulle adından gelmekte olan pirinç ve kaplumbağa kabuğu marküterinin bronz apliklerle kombine edildiği stildir. Boulle tarzı özellikle 18. ve 19. yy’da da sıklıkla kullanılmıştır.

 

 


C

Camaltı Sanatı

Camın arka yüzeyine toz boya, guaj, yağlıboya ya da akrilik boya ile yapılan resim türü. Türk camaltı resimlerinin en belirgin özelliği, renklerin düz olarak kullanılması, figürlerde ışık veya gölgenin dolayısıyla da hacim etkisinin bulunmamasıdır

 

 


E

Edirnekari

17.yy’da Edirne işi olarak ortaya çıkan ve daha sonra tüm Anadolu’ya yayılan Edirnekari, genellikle çeyiz sandıkları, yüklük, dolap gibi ahşap malzeme üzerine boya ve cila ile yapılan motiflerin yer aldığı bir süsleme üslubudur.


Eser-i İstanbul

19.yy’da İstanbul’da üretilen beyaz zeminli üzeri boyama büyük çiçeklerle bezenmiş tabak, sürahi, kase vb porselen eşyaya verilen ad olmakla birlikte en belirgin özelliği parçaların dibinde Osmanlıca Eser-i İstanbul damgasının bulunmasıdır.

 

 


G

Goblen

15.yy’da Fransa’da boyacılıkla uğraşan bir ailenin isminden gelen goblen (Gobelins), günümüzde nakışla resmedilmiş kumaşları tanımlamada kullanılmaktadır.

 

 


H

Hilye-i Şerif

17.yy’da Osmanlı dönemi hattatlarınca geliştirilen süsleme sanatıdır. İslam anlayışında Peygamber resminin çizilmesini hoş görülmediğinden sözlerle tasvir etme yöntemi tercih edilmiş, böylelikle hilye süslü bir biçimde levhalara işlenerek bir sanat haline gelmiştir.

 

 


K

Kakma

Bir malzemenin masif gövdesinde açılan kesik içine bir başka malzemenin parçalarının yerleştirilmesiyle oluşturulan bir süsleme tekniğidir. (Örn: sedef kakma)

 

 


L

Lükators

(1643-1715) Fransa kralı XIV. Louis (lui kators) döneminde hakim olan mobilya tarzını ifade etmek için kullanılır. Dönemin başlıca özelliği süslü ve zengin iç mekanlarda kullanılan bol oymalı varaklı mobilyalar olmakla birlikte en çok tercih edilen ahşap çeşitleri de abanoz, ceviz, meşe ve gürgendir. Ünlü Fransız mobilyacı Boulle bu döneme damgasını vurmuştur.

 

 


Lükens

Fransa kralı XV. Louis (lui kenz) döneminde hakim olan mobilya tarzını ifade etmek için kullanılır. Lükens stili (XV. Louis) stili aynı zamanda Rokoko stiliyle eş anlamlı olarak kullanılmaktadır.

 

 


Lüsez

Fransa kralı XVI. Louis (lui sez) ve karısı Marie Antoinette döneminde hakim olan mobilya tarzıdır. Rokoko’nun kıvrımlı hatlarından farklı olarak daha çok düz çizgi ve dik açıların hakim olduğu bir stildir.

 

 


M

Marküteri

Değişik renklerdeki ahşap kaplamaların kesilip iç içe yerleştirilmesiyle yapılan marküteri genelde sadece mobilya yüzeyini süslemede kullanılmıştır. Lale ve anemon çiçeği popüler marküteri motiflerindendir. Geometrik desenlerin hakim olduğu parküteriyle karıştırılmamalıdır. 

 

 


Mine

Metal bir yüzeyin sert ve parlak bir cam katmanla kaplanmasıyla elde edilen bir bezeme biçimidir.

 

 


Murano

Ünlü Murano camı adını Venedik adası’nda bir üretim yeri olan Murano bölgesinden almış olup 10.yy’dan itibaren kendine özgü imalat tekniğiyle ünlenmiş bir geçmişe sahiptir.

 

 


N

Neoklasizm

18. yy ortalarında başta Fransa ve İngiltere’de süslü Barok sanatı’na bir tepki olarak ortaya çıkan Neoklasizm etkilediği ülkeye göre farklı isimler almıştır. Örneğin, İngiltere’de Regency stili, Almanya’da Biedermeier, Amerika Birleşik Devletleri’nde ise Federal stili neoklasik üsluba denk düşmektedir.

 

 


O

Opalin

Kalay oksit ya da kemik tozu katılarak donuk hale getirilmiş opak veya renkli cam. Opalin, vazodan kaseye, sürahiden, mücevher kutusuna veya saate çok geniş bir alanda kullanılagelmiştir. Özellikle Napoleon dönemi tasarımlarında sık karşımıza çıkmaktadır. 

 

 


Oryantalizm

Napolyon’un 1798 Mısır seferiyle başlayan Doğu’nun din-dil-tarihiyle ilgilenen bir akımdır. Oryantalist resimde genel olarak figürlü kompozisyonlar ve manzaralar ele alınır. Osmanlı coğrafyasında Osman Hamdi Bey oryantalist akımın önemli temsilcilerindendir.

 

 


P

Parküteri

Farklı renkteki ahşap parçalarının geometrik bir desen ya da mozaik oluşturmak için biraraya getirilmesinden oluşan dekoratif süslemedir.

 

 


S

Sevres (sevr) Porselen

1756 yılından beri Fransa’nın porselen üretimiyle ünlü bölgesi Sevres’in adıyla anılan şuan Fransa Kültür Bakanlı’ğına bağlı olarak üretimi yapılan değerli porselen

 

 


T

Tantalus

Eski dönemlerde uşakların içki çalmasını önlemek amacıyla kullanılan bir tür kilitli sistemi bulunan içki şişesi ve bardakların konulduğu standa verilen isim

 

 


V

Varak

Zengin ve parlak bir etki bırakmak için mobilyalardaki oyma süslemelerin genel kaplama şeklidir, bronz dore şeklinde de ifade edilmektedir.

 

 


Z

Zülfikar

Çift başlı Hz. Ali kılıcı